[vc_row][vc_column][vc_column_text]Begin van de zomer maakten vier young professionals samen met de hoofdredacteur van Industrielinqs een tour langs verschillende industriële locaties in Europa: de Hydrogen Trail Europe. Er zijn veel lessen te leren van de ontwikkelingen elders. Bijvoorbeeld: Werk aan versnellende wetgeving. Maak plannen, maar verzand niet in perfectionisme en ga gewoon aan de slag. En kijk vooral naar de mogelijkheden die de situatie biedt.
Wim Raaijen[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Drie jaar geleden wonnen Carina Nieuwenweg, Tes Apeldoorn en Leon Rosseau tijdens het congres Eemsdeltavisie een scenariowedstrijd. De prijs was een studiereis naar Japan. Corona gooide echter roet in het eten. En ondertussen leek Europa de leiding op het gebied van waterstof over te nemen. Zeker als het om alle plannen gaat.
Tijd voor een reality-check. Japan werd een road trip door Europa. Om al bloggend en vloggend de status van waterstof te onderzoeken en antwoorden op een paar vragen te vinden. Wat zijn de stappen die nu in de Europese industrie worden gezet op het gebied van emissievrije waterstof? En hoe passen deze stappen in de brede transformatie van de industrie?[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Opdracht
Begin van de zomer ging het drietal met de hoofdredacteur van Industrielinqs op pad. En ze kregen gezelschap van young professional Lucy Schwartz van partner Uniper. De route ging van Roterdam (Uniper en Gasunie) via de Eemsdelta (Gasunie en HyCC) naar Wilhelmshaven (Uniper) in Noord-Duitsland. Vervolgens zakten ze af via Shell Rheinland en BASF Ludwigshafen naar Alpiq en Hydrospider Niedergösgen in Zwitserland. Het weekend was nodig om in Barcelona te komen en vandaar ging de route verder naar Fertiberia en Iberdrola in Puertollano, Zuid-Spanje. De Route terug naar Nederland ging via Lhyfe in Nantes en Air Liquide in Antwerpen. Partner TKI Energie gaf de reizigers een opdracht mee: onderzoek onderweg wat Nederland kan leren van wat je onderweg tegenkomt.
Het werd een interessante route. Nog steeds zijn de reizigers bezig om de enorme hoeveelheid informatie en indrukken te verwerken en om te zetten in lessen die ze eruit kunnen leren. Lucy Schwartz: ‘De HyTE-ervaring is waarschijnlijk de steilste leercurve die ik ooit heb gehad en ooit zal hebben.’ Interessant was ook het pluriforme reisgezelschap. ‘De verschillende perspectieven die we meebrachten, stimuleerden interessante gesprekken en discussies.’[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Lucy Schwartz, project manager Hydrogen Uniper:
‘De HyTE-ervaring is waarschijnlijk de steilste leercurve die ik ooit heb gehad en ooit zal hebben.’
[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Acceleration Law
Misschien wel de belangrijkste les was dat de situatie overal anders is en dat de verschillen ook heel bepalend zijn voor de keuzes die worden gemaakt. Carina Nieuwenweg: ‘De situatie is heel belangrijk. Bijvoorbeeld op het gebied van recources. Is er veel zon of veel wind om betaalbaar en voldoende duurzame energie op te wekken?’ Een mooi voorbeeld is de duurzame keten voor de kunstmest die Fertiberia momenteel opbouwt in Puertollano. Partner Iberdrola kan relatief goedkoop duurzame stroom produceren omdat de zon in de binnenlanden van Spanje overvloedig schijnt. De kilowattuurprijs duikt daar al onder de twee eurocent.
Maar de situatie wordt door meer zaken bepaald. Nieuwenweg: ‘Denk ook aan infrastructuur die er al ligt. En vergeet bijvoorbeeld niet het overheidsbeleid.’ Op dat vlak zijn er interessante ontwikkelingen in Duitsland. Dat kwam meteen al ter sprake bij een bezoek aan de kolencentrale van Uniper in het Noord-Duitse Wilhelmshaven, die inmiddels is stilgelegd en mogelijk wordt gesloopt. Tes Apeldoorn: ‘Dankzij de LNG Acceleration Law, die de Duitse overheid snel na het uitbreken van de Oekraïne-crisis aannam, kon Uniper versneld vergunningen aanvragen voor de bouw van een terminal voor vloeibaar aardgas. Deze terminal wordt nog voor de winter in gebruik genomen.’
De Duitse versnellingswet is ook toepasbaar op andere transitiepaden. Zo wil Uniper in Wilhelmshaven een importterminal bouwen voor de import van ammoniak, dat als veelbelovende drager wordt gezien voor het overzeese transport van waterstof. Ook heeft het energiebedrijf grote plannen voor de productie van groene waterstof. Er wordt zelfs gedacht aan een totale capaciteit van 1 gigawatt. De nieuwe wet kan de transitie van de kolencentrale naar een geïntegreerd energie- en chemiepark in Wilhelmshaven enorm versnellen.[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_column_text]Leon Rosseau, PhD Eindhoven University of Technology:
‘Veel partijen die we onderweg tegenkwamen, bouwen nu al kleinere units, leren daarvan en gaan daarna zo snel mogelijk opschalen.’
[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
Opschaling
Ook Leon Rosseau zag de verschillen in situatie. Hij was echter vooral onder de indruk van de daadkracht bij veel partijen in het buitenland. ‘Ik heb soms het idee dat in Nederland alles heel perfect moet. En groot. We moeten de energietransitie in een keer volmaken. Denk bijvoorbeeld aan de aankondiging van Shell. Het concern is begonnen met de bouw van een 200 megawatt elektrolyzer op de Maasvlakte.’ Dat terwijl er in Nederland nog nauwelijks productiecapaciteit staat op het gebied van groene waterstof. De grootste installatie in Nederland heeft een capaciteit van 1 megawatt en staat in Zuidwending, waar Gasunie grote plannen heeft voor de opslag van waterstof in zoutcavernes.
Rosseau pleit voor iets minder perfectie en iets meer trail and error. ‘Veel partijen die we onderweg tegenkwamen, bouwen nu al kleinere units, leren daarvan en gaan daarna zo snel mogelijk opschalen, waarbij ze de eerder opgedane ervaring meenemen.’ Een mooi voorbeeld daarvan is starter Lhyfe. Vorig jaar nam het bedrijf aan de Franse westkust al een elektrolyzer van twee megawatt in gebruik dat zout zeewater – na purificatie – gebruikt om waterstof te produceren. De volgende stap is een drijvende pilotinstallatie voor waterstofproductie op zee, uiteraard met het alomtegenwoordige zoute water. De tewaterlating is eind september dit jaar. Daarmee is het bedrijf de eerste op dit gebied. Nog wel kleinschalig, maar plannen voor opschaling liggen al klaar. ‘Voor mij horen de proefopstellingen we zagen tijdens deze trail echt tot de hoogtepunten. Zeker als ze klaar zijn om te worden opgeschaald,’ stelt Rosseau, die zelf als PhD onderzoek doet naar nieuwe chemische processen.[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/6″][vc_empty_space][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_single_image image=”178521″ img_size=”large”][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
Eén partij
Onderweg belandden de HyTE-reizigers ook vaak in kip-of-ei-discussies. Of hoe creëer je een markt voor waterstof? Tes Apeldoorn: ‘Het mooiste is natuurlijk als productie en vraag in balans zijn. Shell in Duitsland is daarmee aan de slag gegaan, doordat transporteurs waterstofvrachtauto’s bij het bedrijf kunnen huren.’ Trucks op waterstof zijn nog heel duur, waardoor er een te grote drempel is om ze aan te schaffen. ‘Shell creëert daardoor haar eigen afname. Hydrospider in Zwitserland werkt daarvoor nauw samen met autofabrikant Hyundai en ook met de vereniging van tankstations voor de levering van waterstof.’ In Zwitserland kunnen transporteurs waterstoftrucks zelfs per kilometer huren. Volgens Apeldoorn is samenwerking heel belangrijk: ‘Het is echt belangrijk dat verschillende partners in de keten samenwerken, transparant zijn en ook dat ze in hetzelfde tempo met elkaar optrekken.’
Terugkijkend op de trail ziet Carina Nieuwenweg zeker interessante kansen voor Nederland. Zo ziet ze aan de lange winderige kust veel mogelijkheden voor offshore wind als bron voor elektrolyzers. ‘Daarnaast hebben we ook veel gasinfrastructuur dat deels kan worden omgebouwd voor transport van waterstof. En Nederland kan sneller stappen maken dan veel andere landen omdat het grootste deel van de gasinfrastructuur in handen van één partij is.’[/vc_column_text][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row]
