Raffinaderijen kunnen kwart bijdragen aan klimaatopgave industrie

De Nederlandse raffinagesector kan in 2030 5,5 megaton CO₂ van de jaarlijkse uitstoot reduceren. Dat is een kwart van de reductieopgave van 19,4 megaton CO₂ die het kabinet voor 2030 bij de industrie heeft neergelegd.

De technologie met de grootste bijdrage aan de reductie is CCS (Carbon Capture Storage). Met opvang en opslag van CO₂ kan de sector ruim 4 megaton CO₂-uitstoot reduceren. Dit staat in de studie ‘CO₂ reductie roadmap van de Nederlandse raffinaderijen’, van adviesbureau DNV-GL, in opdracht van de VNPI. Het rapport is overhandigd aan minister Wiebes van Economische zaken.

Blauwe waterstof

De studie beschrijft hoe de Nederlandse raffinaderijen hun CO₂-uitstoot kunnen reduceren in de periode tot 2030 en tot 2050. Naast CCS zijn mogelijke technologieën hierbij het opzetten van energie-efficiëntieprojecten, CO₂-opvang bij de raffinage zelf, elektrificatie van processen met de inzet van groene stroom en de inzet van restwarmte bij afnemers buiten de raffinaderij. Deze technologieën zijn al beschikbaar of met verwachte R&D-voortgang te realiseren.

Een route met perspectief is de inzet van ‘blauwe’ waterstof: dat wil zeggen dat CO₂-uitstoot van de productie van waterstof wordt opgevangen en opgeslagen. Waterstof is een belangrijke grondstof voor de raffinage en wordt zowel op het raffinageterrein geproduceerd, als erbuiten door toeleveranciers. Met de inzet van blauwe waterstof kan 3 megaton CO₂ worden gereduceerd. Deze maatregel is technisch uitvoerbaar en kent de gunstigste kostprijs van het gehele reductiepakket.

Niet uit de markt prijzen

Om de beoogde reductieopgave tot 2030 te realiseren is een aanvullende investering van 3,7 miljard euro nodig. Dit bedrag komt bovenop de reguliere investeringen die al worden gedaan om te blijven voldoen aan de geldende wettelijke verplichtingen. Een van de gespreksonderwerpen aan de Klimaattafel is hoe deze investeringen kunnen worden gerealiseerd zonder de internationale concurrentiepositie van Nederlandse raffinaderijen aan te tasten.

VNPI-directeur Erik Klooster: ‘Op dit moment zijn afnemers van raffinageproducten niet bereid om extra te betalen voor producten met een lagere CO₂-footprint. Extra klimaatinvesteringen moeten er niet toe leiden dat de industrie zich uit de markt prijst. Daarover zijn we met de overheid en andere betrokkenen in gesprek. Met een uitgekiend innovatiebeleid kan Nederland de plaats worden waar de raffinagesector investeert in de toekomst.’

Investeringen nodig

Om de raffinaderijen in staat te stellen 5,5 megaton CO₂ van de jaarlijkse uitstoot te reduceren, moet volgens de DNV-GL-studie een aantal voorwaarden worden ingevuld. Ten eerste moet Nederland investeringen in CO₂-reductie aantrekkelijk maken om het benodigde kapitaal aan te kunnen trekken. De uitdaging is om je land te positioneren als de plaats waar eigenaren van de industrie willen investeren in innovatieve technologieën om CO₂ te reduceren.

Ten tweede blijkt dat behalve enkele energie-efficiëntie maatregelen, zijn alle opties uit het pakket op dit moment verlieslatend. Met maatregelen als een hogere internationale CO₂-prijs en nationaal beleid als een SDE+ subsidie kan de eigenaar van de raffinaderij tot een investering worden bewogen.

Ten derde zijn landelijke investeringen in energie-infrastructuur noodzakelijk; er komt een netwerk voor transport en opslag van CO₂ (te beginnen in de Rotterdamse haven), het bestaande waterstofnetwerk wordt uitgebreid en verbeterd, het elektriciteitsnet moet worden verzwaard en voldoende betrouwbaar zijn om raffinageprocessen te kunnen elektrificeren en er komt een infrastructuur voor industriële restwarmte en een methodiek die het aantrekkelijk maakt om deze warmte af te nemen.